NBA, dünyada en çok tanınan, en büyük pazarlama ağına sahip ve en rekabetçi organizasyon. Teknik olarak da diğer basketbol organizasyonlarının ilerisinde. Bunlardan biri oyuncu gelişimi. Oyuncu gelişimi için çok sayıda asistan koç çalışıyor. Bu koçlar oyuncuların fiziksel ve teknik olarak eksiklerinin giderilmesi için özel çalışma programları hazırlıyor. Gelişim gösteren, daha iyiye giden özellikleri nedeniyle alkışladığımız çoğu oyuncunun başarısının ardında gelişim koçlarıyla yaptıkları çalışmalar yatıyor. Örneğin 30’lu yaşlarda bir post up oyuncusuna dönüşen Kobe Bryant ve Lebron James bu özelliklerini Hakeem Olajuwon’la yaptıkları özel çalışmaya borçlular. Andrew Bynum’um ribaunt sonrası topu yüksekte tutarak elit bir pivota dönüşmesi de Kareem Abdul Jabbar’la yaptığı birebir çalışmaların eseri. Günümüz basketbolunda başarıya giden yol şut atmaktan geçtiği için şut koçları öne çıkıyor. Şut koçunun öneminin farkına varan takımlar birden fazla şut koçuna sahip ve bunun yararını fazlasıyla görüyor.
Şut koçu istihdam etme konusunda San Antonio Spurs’u öncü sayabiliriz. Takımın şut koçu Chip Engelland NBA’in en iyilerinden. NBA’de şut koçu geleneği çok eski değil ama Engelland 16 yıldır Gregg Popovich’in ekibinde şut geliştirme koçu olarak görev yapıyor. Kariyerinin ilk yıllarında şut sokamayan hatta bu nedenle takası bile gündeme gelen Tony Parker, güçlü fiziği ve savunmasına rağmen % 27 üç sayı isabet oranı nedeniyle draftta 15. sıraya kadar düşen Kawhi Leonard, Engelland’ın eğittiği ve daha sonra star olan isimler. Chip Engelland’in eğitiminin ardından % 40’larda 3 sayı isabeti bulduğu sezonlar yaşayan Tony Parker bir Spurs efsanesi olarak ve şampiyonluklar kazanarak kariyerini tamamladı. Kariyer 3 sayı ortalamasını % 37’ye kadar yükselten Kawhi ise bununla yetinmedi orta mesafeden neredeyse kusursuz bir şuta sahip oldu. Bu sayede maksimum kontratları ardı ardına imzalıyor. Engelland’ın güncel kadrodaki aşama kaydeden oyuncuları ise Dejounte Murray, Keldon Johnson ve Derrick White. Çok iyi savunmacı olan ve takımdaki all star kapasitesine sahip iki isimden biri olan Murray’ın kariyer ortalaması % 33. Bu rakam çok tatmin edici olmasa da Murray’in ilk yılını izleyenler anımsayacaktır şut stili çok kötüydü. Bu konuda rakamsal olarak hâlâ kat etmesi gereken yol olsa da epey aşama kaydetti.
Şut konusunda dikkat çekici bir diğer koç Ben Sullivan. 20’li yaşların ortasında video analisti ve Chip Engelland’ın yardımcısı olarak Spurs’da görev yapan Sullivan, şut koçu olarak geldiği noktayı Engelland’a borçlu olduğunu sıklıkla dile getirerek ustasına olan saygısını gösteriyor. Sullivan, 2014 yılında Popovich’in yardımcılığından ayrılarak Atlanta Hawks baş antrenörü olan Mike Budenholzer’la beraber Hawks’a gitti. 7 yıldan bu yana Budenholzer’ın ekibinde şut geliştirme koçu olarak görev yapıyor. Atlanta Hawks’da Kent Bazemore, Sullivan’ın özel eğitimi sonrası elit bir şutöre dönüşüp yüklü kontrat aldı. Sullivan’ın Hawks’da şutuna dokunduğu bir diğer isim Al Horford oldu. Orta mesafeden etkili şutu olan Dominikli pivot repertuarına 3 sayı atabilmeyi Sullivan’la yaptığı çalışmalar sonucu ekledi. Ancak 3 sayıların kaymağını Boston Celtics forması giydiği ilk dönemde yedi. O yıllarda takımın en iyi 3 sayı atan ismi Horford olmuştu.
Ben Sullivan’ın Milwaukee Bucks dönemindeki parlattığı isim ise Giannis Antetokounmpo oldu. Yunan yıldız özellikle şampiyonluk senesinde 3 sayı atabilen bir oyuncuya dönüştü. Henüz % 30’luk isabet oranıyla istenilen düzeyde değil ama iki yıldır maç başına 1 tane 3 sayı isabeti buluyor. Henüz bir şut tehdidi olamadı ama en azından rakip savunmalar onu savunurken 3 sayı çizgisinin gerisinde boş bırakıp içeri gömülmeye çekiniyor. Bu sezon Antetokounmpo ve Bucks için istenmeyen bir gelişme yaşanabilir. Spurs’da Popovich’in yardımcılığı yapan bir diğer isim Ime Udoka bu sezon Boston Celtics baş antrenörü oldu ve Sullivan’a ekibine katılması için teklif yaptı. Udoka henüz Sullivan’ı ikna edememiş olsa da teklifinde ısrarcı. Celtics kadrosunda Payton Pritchard ve Brown, Tatum ikilisi dışında 3 sayı atabilen ismin neredeyse olmadığını düşünürsek Udoka’nın hastalığı da tedavi edecek doktoru da iyi tespit ettiğini söyleyebiliriz.
Bazı oyuncularsa şut eğitmenine doğuştan sahip olarak çifte şansa sahip. NBA kariyeri boyunca % 40 isabetle 1245 defa 3 sayı kaydeden Dell Curry’nin oğlu Stephen Curry gibi. Genleriyle aktardığı yetenekle yetinmeyen Dell Curry, lise 2. sınıfta oğlunun şut stilini tamamen değiştirdi. Top hakimiyeti, birebir şut ve perde çıkışı şut atma konusunda özel olarak çalıştırdı ve NBA’e daha uygun bir şut stili kazandırdı oğluna. Ancak Stephen Curry’nin babasından aldığı bayrağı zirveye taşıdığını belirtmezsek haksızlık yapmış oluruz.
Şut gelişimi nasıl sağlanıyor? Kısaca bahsedelim. Öncelikle bunun sabır ve bol tekrar gerektiren, en ince ayrıntıya kadar inilen bir çalışma olduğunu belirtmek isterim. Her oyuncunun şut mekaniği farklı. Bu nedenle kişiye özel bir çalışma yapılıyor. Oyuncunun durumuna göre bazen şut stili yeniden yapılandırılıyor, bazense küçük dokunuşlarla daha verimli bir şuta ulaşılmaya çalışılıyor. Topun tutuluş şekli, dirseğin açısı, destek elin ne zaman ve nasıl kullanılacağı, topun en doğru anda elden çıkarılması, kalçanın pozisyonu, savunmanın hamlelerine göre alınacak pozisyon gibi yüzlerde detay en ince ayrıntısına kadar hesaplanıyor ve aylar süren tekrarlarla alışkanlık halini alması sağlanıyor. Adım adım ilerleyen ve tekrarın hiç bırakılmaması gereken bir çalışma. Şayet yeterli seviyede şut yeteneğine sahip değilseniz kendinizi Engelland ve Sullivan gibi isimlere bırakıp bu acıya katlanmak zorundasınız. Diğer seçenek Ben Simmons gibi şuta hiç kafayı yormamak ve hedef haline gelmek olduğu için önemli rol isteyen oyuncular bu acı reçeteyi uygulamak zorunda.
